De 3 S van de bedrijfscultuur...
of van de menselijke cultuur ?

In alle opleidingen die voorbereiden op management, in de talloze management- en andere training die we nadien volgen, worden de studenten volgepropt met nette professionele schema's en modellen, we leren alles over structuur, planning en strategie, en alle gaan ze ervan uit dat het spel eerlijk gespeeld wordt. Niets is echter minder waar. Al meteen op de werkplek ondervindt de nieuwe manager in spe hoe de praktijk hier haast regelrecht mee in tegenstelling staat.

Enerzijds hoort hij de begeesterde afgevaardigd bestuurder zijn prachtige strategieën voorstellen, het is haast aandoenlijk hoe deze man of vrouw uitsluitend schijnt te leven voor de goede zaak. Terwijl hij even later moet vaststellen hoe diezelfde afgevaardigd bestuurder essentiële informatie achterhoudt met als enige motief persoonlijk gewin. Even snel heeft onze nieuwbakken manager geleerd dat hij beter rekening houdt met wat zijn collega's vertellen in de koffiepauze dan wel in de wekelijkse teamvergadering met de directeur.

De 3 S

Naast P's en M's, IQ en EQ, sta mij toe hier een lans te breken voor de 3 S: slimheid, sluwheid, slinksheid.

Via allerhande technieken zoals lezen en schrijven, heeft de mens geprobeerd zich te ontwikkelen van gorilla tot getemd huisdier. Onderhandelen is er daar één van. We slaan elkaar niet meer de hersens in, we praten, we overleggen, we discussiëren. Maar is de aard van het beestje daarmee echt veranderd ? Of hebben we alleen maar geleerd onze agressie te kanaliseren, ze mooier te verpakken, ze te camoufleren ? Hoe moet dat bv. wanneer u net als drie collega's uit bent op dezelfde promotie? Want uiteindelijk is er maar één die de verhoging krijgt. Voor de andere gegadigden: brute pech. En geef toe, vaak is het toch voor die promotie dat we 't allemaal doen. Ik zou ze niet de kost willen geven, de competente kandidaten die een promotie aan hun neus voorbij zien gaan, ten voordele van een minder bekwame concurrent, maar die bv. de juiste relaties had of misschien nog slinkser wegen bewandelde. Denk in overheidsbedrijven aan de zegen van de politieke benoeming. Wat de directie er nadien ook mag over vertellen, met welke lofzang ook het nieuw directielid de hemel wordt in geprezen, in de koffiepauze wordt duidelijk dat iedereen wel de ware toedracht kent. Bedrijven zouden er zich best over bezinnen hoe groot de frustratie is die ze met dergelijke handelwijze creëren, hoeveel goede werkkrachten dat al heeft gekost, hoeveel burnouts ze hierdoor helpen veroorzaken.

Een paar tips

Ook als u zich niet wil bekwamen in de kunst van de intrige, toch een paar tips. Een goede verstandhouding met de receptioniste is in elk bedrijf een absolute must, net als het in kaart brengen wie de echte key players zijn. Vaak zijn dat niet diegenen die u ziet in het organogram. Het is niet op het organogram dat u zal vinden wie ooit de rechterhand geweest is van de gedelegeerd bestuurder toen die nog in lagere regionen vertoefde, wie met wie op zondagochtend gaat fietsen, wiens vrouw met wie in dezelfde bridge- of dansclub zit. Houd uw ogen en oren wijd open in vergaderingen, maar nog meer: wees erbij op het juiste moment, op de juiste plaats. En maar al te vaak is die juiste plaats de koffiekantine, de gezellige pub om de hoek, het pissijn. Ik hoop dat u niet in zo'n bedrijf werkt. Maar zeker ben ik er niet van.

Lees verder: Zwak leiderschap